Horrormovie.ir

ولی این خلاف چیزی است که از پدر برک می‌بینیم. او نه تنها دو بار گولِ شیطانی که از طریق جسدی نقاب‌دار که کنترلش را به دست دارد با او ارتباط برقرار می‌کند را می‌خورد، بلکه به سمت قبرستان کشیده شده و زنده زنده دفن می‌شود. نه تنها بعد از اینکه جسد نقاب‌دار به وضوح می‌میرد، او سعی می‌کند تا به گردنبد صلیبش دست بزند تا فرصتِ یک جامپ اسکرِ پیش‌پاافتاده ایجاد شود، بلکه او در عرض دو روز، چهار بار توسط پسربچه‌ی شیطانی کابوس‌هایش گول می‌خورد و غافلگیر می‌شود. در طول فیلم دو بار با ولک روبه‌رو می‌شود و هر بار دو ثانیه بعد به عقب شوت شده و بیهوش می‌شود. نوشتنِ یک کاراکتر باهوش و قوی که با وجود تمام قابلیت‌هایش از آنتاگونیست رودست می‌خورد یک چیز است، اما نوشتنِ کاراکتر احمقی که اصلا رفتارش به یک کاراگاه کارکشته نمی‌خورد چیزی دیگر. تماشای پدر برک مثل تماشای کاراکتری از دنیای «مردگان متحرک» است که نمی‌داند زامبی‌ها از طریق ضربه‌ی مغزی می‌میرند و در کشتن آنها کودن‌بازی در می‌آورد. اینجا هم ما به محض اینکه با راهبه‌ی نقاب‌دار روبه‌رو می‌شویم می‌دانیم که یک جای کار می‌لنگد، اما پدر برک که ناسلامتی خرج زندگی‌اش را از این راه به دست می‌آورد حتی شک هم نمی‌کند. اگر یک آدم عادی گولِ توهماتی که شیاطین برای کشیدن قربانیانشان به سمت تله‌ای که می‌خواهند را بخورد تاحدودی قابل‌درک است (حتی با وجود اینکه گول خوردن یک آدم عادی توسط پسربچه‌ای مرموز وسط قبرستانی متروکه هم قابل‌درک نیست)، ولی کسی که اسمش را کاراگاه امور ماوراطبیعه گذاشته، باید بهتر بداند که مهم‌ترین خصوصیت شیاطین، فریبکاری و بازی با ذهنِ قربانیانشان است.

از سوی دیگر انتخابِ تایسا فارمیگا، خواهر کوچک‌ترِ ورا فارمیگا در نقشِ خواهر آیرین هم عجیب است. «راهبه» حدود ۲۰ سال قبل از اولین قسمت «احضار» جریان دارد و از آنجایی که ورا فارمیگا و تایسا فارمیگا ۲۰ سال اختلاف سن دارند، به محض اینکه متوجه‌ی شباهتِ کاراکتر او به لورین وارن شدم، انتظار داشتم که این فیلم در نهایت فاش کند که خواهر آیرین در واقع همان لورینِ خودمان است. تقریبا مطمئن بودم که رابطه‌ای بین این دو کاراکتر وجود خواهد داشت. به‌طوری که کل فیلم داشتم به این فکر می‌کردم که سازندگان چگونه می‌خواهد شباهتِ این دو به یکدیگر را توضیح بدهند. ولی نه، آنها هیچ ارتباطی با هم ندارد. در پایان آیرین سراغِ راهبه شدن می‌رود و فیلم هم هیچ‌وقت به این موضوع اشاره نمی‌کند. نمی‌دانم ارتباط داشتن آنها به یکدیگر می‌توانست منجر به فیلم بهتری شود یا نه، ولی حتما انتخاب خواهر کوچک‌تر ورا فارمیگا موجب حواس‌پرتی مخاطب به چیزی می‌شود که نویسندگان اصلا آن را در نظر نگرفته بودند. در نهایت کاراکتر فرنچی هم از آن کاراکترهای بذله‌گویی است که اصلا به درد چنین فیلمی نمی‌خورد. از یک طرف با فیلمی طرفیم که خیر سرش هرچقدر هم ناموفق، در یک کلیسای قرون وسطایی جریان دارد و با خودکشی و زنده به گور کردن و چهره‌های کریه و زهرترک شدن کار دارد و از طرف دیگر این فیلم شامل کاراکترِ غیرضروری‌ای می‌شود که از هر فرصتی که گیر می‌آورد برای مزه‌پراکنی‌های مسخره استفاده می‌کند. نتیجه به لحن آشفته‌ای منجر شده است که از یک طرفِ اخمو و افسرده و تاریک است و از طرف دیگر در حالی که یکی از کاراکترهایش در حال خفه شدن در چند سانتی‌متری صورتِ هیولای اصلی است، جوک می‌گوید.

«راهبه» در زمینه‌ی ست‌پیس‌های ترسناکش هم همان روندی را پیش گرفته که اخیرا با «آن» دیده بودیم (اینکه نویسنده‌ی این دو فیلم یک نفر است هم بی‌تاثیر نیست)؛ زمانی که داستان و شخصیت نداشته باشیم، تنها چیزی که باقی می‌ماند، سلسله کلیپ‌های منتهی به جامپ اسکرهای زورکی و چیپی هستند که تمامی‌شان از یک فرمولِ تکراری پیروی می‌کنند؛ جامپ‌ اسکرهایی که مثل شوک‌های ناموفقی برای بازگرداندنِ ضربان قلب فیلمی هستند که خیلی وقت است از مرگش می‌گذرد. درست همان‌طور که ۹۹ درصد «آن» به جامپ اسکرهایی که صدا برای لحظاتی قطع می‌شود و بعد ناگهان با نمای کلوزآپی از دندان‌های تیزِ پنی‌وایز که به سمت یکی از بچه‌ها حمله‌ور می‌شد روبه‌رو می‌شدیم که افکتِ صوتی بسیار گوش‌خراشی همراهی‌اش می‌کرد، در «راهبه» این فرمول به شکل دیگری تکرار می‌شود: کاراکترها متوجه قدم زدن راهبه در پشت‌سرشان می‌شوند، کاراکترها برمی‌گردند، راهبه نامرئی می‌شود، آنها متعجب و شوکه به نظر می‌رسند، دوباره به حالت قبلی‌شان برمی‌گردند و ناگهان با راهبه در کنار دستشان روبه‌رو می‌شوند و جیغ می‌کشند. دوربین سوژه را می‌گیرد، دوربین یک لحظه از نقطه نظر کاراکترها از قاب خارج می‌شود، اما وقتی برمی‌گردیم سوژه غیب شده است. این تکنیک حتی برای بار اول هم جوابگو نیست، دیگر خودتان حساب کنید بعد از ۲۰ بار تکرار در طول فیلم چه اتفاقی می‌افتد. انگار یک نفر به کورین هاردی سرمشق داده است و ازش خواسته تا دو صفحه از روی آن بنویسد و او در حال تکرار کردن آن در طول فیلم است. تا وقتی که حتی تکرار این سلسله جامپ اسکرها هم برای پُر کردن زمان فیلم کافی نیست. در نتیجه فیلم در پرده‌ی آخرش به هرج و مرجِ بی‌سروته‌ و بلاتکلیفی تبدیل می‌شود که در آن سازندگان هرچه که دستشان می‌آید را درون دیگ ریخته‌اند و هم زده‌اند تا کبودِ داستان وحشتناکشان را به‌طرز ناموفقی مخفی کنند. در توصیفِ عقب‌افتادگی و برهوتِ خلاقیت این فیلم همین و بس که «راهبه» یکی از آن دسته فیلم‌های ترسناکی است که دعا کردن‌های لاتینِ پدران و خواهران روحانی برای مبارزه با شیطان حرف اول را می‌زند. فیلم شامل صحنه‌های فراوانی می‌شود که کاراکترها را در حال لاتین بلغور کردن با سرعتِ ۲۰۰ کیلومتر در ساعت به تصویر می‌کشد و تا جایی پیش می‌رود که برای دقایقِ مداومی، تنها چیزی که می‌شنویم زیر لب لاتین زمزمه کردن کاراکترها در اوج جدیت است و کسی هم نیست بگوید که دقیقا ما باید از کجای این صحنه‌ها بترسیم.

مهم‌ترین دلیلش به خاطر این است که «راهبه» حکم یک‌جور عتیقه یا فسیل را در بین تحولات این ژانر در قرن بیست و یکم دارد؛ «راهبه» در انتخاب منبع وحشتش سراغِ چیزی رفته است که دورانش به پایان رسیده است؛ حالا در دورانی از ژانر وحشت به سر می‌بریم که وحشت‌های مذهبی و پدران روحانی جن‌گیر با صلیب‌ها و آب مقدس‌ها و دعاهایشان به زبان لاتین جای خودش را به وحشت‌هایی با سرچشمه‌ی انسانی مثل بیماری‌های روانی و واقعه‌های تاریخی و سیاسی داده است. در نقطه‌ای هستیم که فیلم‌هایی مثل «جادوگر» (The Witch) و «موروثی» (Hereditary) و سریال «تسخیرشدگی خانه هیل» (The Haunting of Hill House)، این ژانر را به‌روز کرده‌اند. حالا ماوراطبیعه وسیله‌ای برای صحبت درباره‌ی ضایعه‌های روانی ارثی در «موروثی» یا صحبت درباره‌ی غم و اندوه و زخم‌های روحی در «تسخیرشدگی خانه هیل» است. و این چیزی است که ارواحِ خبیث این آثار را قوی و تهدیدبرانگیز می‌کند. «موروثی» درباره‌ی سروکله زدن خانواده‌ای با ارواح تسخیرکننده‌ی خانه‌شان نیست، بلکه درباره‌ی تقلای ناموفقِ خانواده‌ای برای ایستادگی در مقابلِ تحت تاثیر قرار گرفتن توسط ضایعه‌های روانی خانوادگی‌شان است. «تسخیرشدگی خانه هیل» نه درباره‌ی یک خانه‌ی جن‌زده‌ی دیگر، بلکه درباره‌ی ذهن‌های جن‌زده‌ی بچه‌هایی است که با ناشناختگی مرگِ خشنِ مادرشان در کودکی دست و پنجه نرم می‌کنند. این یعنی بافت و تار و پود تشکیل‌دهنده‌ی «راهبه» متعلق به دورانِ به اتمام رسیده‌ای است که توانایی ایستادگی در کنار آثارِ پُرانرژی‌تر و تاثیرگذارتر حال حاضر را ندارد. این موضوع درباره‌ی حتی بهترین فیلم‌های این مجموعه هم صدق می‌کند، اما حداقل آنجا جیمز وان بود تا با تکنیک‌ها و ترفندهای زیرکانه‌اش، از درون چنین چارچوب پوسیده‌ای، لحظات جذابی بیرون بکشد. ولی جای خالی او در «راهبه» بیش از پیش، عقب‌افتادگی این مجموعه را آشکار کرده است. «راهبه» در قالب کلیسا/قلعه‌ی قرون وسطایی‌اش از لوکیشنِ فوق‌العاده‌ای برای بدل شدن به یک داستانِ گاتیک عالی بهره می‌برد که تا آخر فیلم، من را در حسرت یک لحظه‌ی هوشمندانه در این لوکیشن گذاشت، ولی در نهایت چیزی بیشتر از یک محصولِ کاملا تجاری که خواسته از پرطرفدارترین عنصرِ‌ فیلم قبلی سوءاستفاده کند نیست و در این راه اگرچه به هدفش در باکس آفیس رسیده، اما از لحاظ هنری عقب‌گرد بزرگی برای این مجموعه است.

پیش نمایش فیلم راهبه